İnovasyon Odaklı İş Modeli

İşletmelerde İnovasyon Odaklı İş Modeline Geçiş

Endüstri tarihi boyunca işletmeler ve gelişim süreçleri incelendiğinde işletmelerin kuruluş, gelişim ve büyüme süreçlerindeki kurumsallaşma gayretlerinin arka planında iş organizasyonu ve iş modelleri tercihleri vardır. Taylorist hiyerarşik düzen içinde emir komuta zinciri üzerinden yapılanan işletme modellerinden daha yatay esnek (lean) organizasyon yapılanmalarına kadar yöneticiler kuralı önceden belirlenmiş, görev yapıları tanımlanmış, iş bölümü yapılmış organizasyon modelleri içinde nispeten konforlu bir alanda çalışmayı tercih etmişlerdir.

Esas itibariyle işletme bilimi içinde tanımlanmış ve öğretilmiş tüm yönetim ve organizasyon modellerinin dışında içinde yaşadığımız bilim ve teknoloji çağının beraberinde getirdiği İNOVASYON ve yaratıcı düşünme-yaratıcı dizayn/tasarım-yaratıcı ekonomi kavramları inovasyon kavramının işletmeler için yeni-yenilikçi bir ürün geliştirme veya üretmenin ötesine taşıyarak yeni bir İŞLETME İŞ MODELİ PARADİGMASI olarak gündeme gelmesine neden olmuştur.

Bu bağlamda, İnovasyon sistematik olarak yenilikçi ürünlerin-hizmetlerin veya buluşların-icatların farklılaşan-çeşitlenen bireysel/kurumsal müşteri ihtiyaçlarına yanıt verecek şekilde geliştirilmesi, yenilenmesidir. Gerçek yıkıcı inovasyon ise ilk defa piyasaya girerek bir taraftan kendi pazarını kendi yaratan diğer taraftan müşteriye farkında dahi olmadığı, hayalini dahi kuramadığı yeni buluşları yani devrim niteliğindeki teknolojik inovatif ürünleri sunarak üretim ve tüketimde köklü-sarsıcı dönüşüme neden olan, tüketicinin tüketim eğilimlerini kökten değiştirendir.   

Esas itibariyle, inovasyon sadece yeni bir ürün geliştirmek değildir. Aynı zamanda, müşteri tüketim tercihlerini, davranışlarını değiştirmektir. Yenilikçi ürününün üretilmesi, üretim öncesi fikir/proje üretimi, üretim esnası ar-ge/teknoloji çalışmaları, verimlilik, maliyet yönetimi, finansal çözümler, üretim sonrası kalite kontrolü-ürün güvenliği-satış-pazarlama-lojistik süreçlerinin tamamı için yeni inovatif bir iş modeli gerekmektedir.

İyi bir inovatif ürün veya inovatif hizmet geliştirilmesi şirketi ekonomik krizlerden, şirket dışı kaynaklı sorunlardan yani çevresel negatif gelişmelerden koruması ve daha da önemlisi şirkette değer katılması ve şirketin büyütülmesi için elzemdir.

Son yıllarda yurt içi ve dışı yapılan tüm araştırmalarda işletmelerin politikalarında İNOVASYON konusunun ilk üç öncelik sırasında olduğu gözlemleniyor. Ancak, uygulamada Türk şirketlerinin inovasyon, ar-ge ve insan kaynağına yatırım hususunda yani kaynak ayırma özetle para harcama konusunda yabancı firmaların çok gerisinde kaldığı görülüyor.   

Oysaki, başta çokuluslu şirketler, büyük firmalar ve hatta KOBİ düzeyinde yapılan tüm araştırmalarda inovasyon konusuna önem veren, bu konuda aktif çalışan, bütçe ayıran şirketlerin ekonomik performansının yapmayanlara göre açık ara önde olduğu ortaya çıkmıştır.

Hiç kuşkusuz ki; İNOVASYON ŞİRKETLER AÇISINDAN YENİ BİR SERMAYE BİRİKİM MODELİDİR.

Bu bağlamda, inovasyon konusunda üç önemli parametre vardır:

1-Yenilikçi ürün veya servisin/hizmetin piyasada ses getirmesi, etki yaratması, sarsıcı veya yıkıcı bir inovasyon olması ve özellikle müşterinin ihtiyaçlarını, beklentilerini karşılaması ve günlük hayat içinde karşılaştığı güçlükleri kolaylaştırması, insana yardımcı olması, tüketim şeklini-hızını, tüketim alışkanlıklarını, insanlar arası iletişimi, paylaşımı kökten değiştirmesi gerekmektedir.

2-Devrim niteliğindeki inovasyonlar ise insanın mevcut ihtiyaçlarının ve beklentilerinin tatmininin ötesine giderek insanlığı bambaşka bir yere, ileriye, hayallerinin ötesine ve yeni bir üretim ve tüketim toplumuna, yeni bir çalışma hayatı tarzına doğru taşıyabilir. Örnek, dijital teknolojiler, akıllı telefonlar, internet, robotlar, yapay zeka ürünü sürücüsüz araçlar gibi..

İnsanlığa, kullanıcıya, müşteri hayatına değer katan, yaşam kalitesini artıran inovasyon, inovatif ürünler son derece önemlidir. Sağlıkta medikal teknoloji alanındaki buluşlar, gıda krizine karşı akıllı tarım teknolojileri, akıllı şehircilik inovasyonları bunun en iyi örnekleridir.

Bu nedenle, inovasyon ve inovasyon temelli işletme modelleri artık şirketlerimiz için bir lüks değil zorunluluk ‘MUST’dır:

-İşletmelerde patronlar veya üst yönetim tarafından inovasyon bazlı büyüme stratejileri benimsenmelidir.

-İnovasyon için bütçe, kaynak ayrılmalı özellikle ar-ge çalışmaları ve yüksek nitelikli insan kaynağı istihdamı maliyet unsuru olarak görülmemelidir. VASAT YÖNETİCİ VE ÇALIŞANLARLA İNOVASYON YAPILAMAZ.

-İnovasyon tabanlı yeni bir iş modeli ve işletme organizasyon yapılanması şart

-İnovasyon için güçlü öncelikle bilimsel paydaşlar, üniversite-araştırma kuruluşları, sivil toplum örgütleri, genel-yerel -yönetimler ile işbirlikleri önemlidir.

-Fikir ve proje üretimi için şirket içi ve dışı açık inovasyon, öneri sistemleri, müşteri iletişim mekanizmaları, sosyal medya iletişim mecraları, dijital iletişim, dijitalleşme, öğrenen organizasyon, şirket içi eğitimi ve yetenek gelişimini önemsemek, sosyal sorumlu işletme olmak ve sosyal girişimcilik önem arz etmektedir.

-İnovasyon konusunda en önemli tavsiye ise; İNOVASYON SABIR DEMEKTİR, SABIR İSE İKİNCİ AKILDIR.