Corona Virüs Fırsatları!

Corona Virüs Salgınının Türkiye Plastik Sektörüne Sağlayacağı Muhtemel Fırsatlar

Corona Virüs Salgınının Türkiye Plastik Sektörüne Sağlayacağı Muhtemel Fırsatlar

Türkiye plastik sektörünün Corona virus salgınından ne kadar etkileneceği, salgının süresine, boyutuna , küresel ve ulusal ekonominin etkilenme derecesine, tedarik zincirinin ne kadar bozulacağına, sektörün mamul ve yarı mamul sağladığığı sektörlerin etkilenme derecesine, ham petrol fiyatlarına ve bunun plastic ham madde fiyatlarına etkisine, ihracat pazarlarındaki ekonomik çöküntünğn derecesine bağlı olacaktır. Bu aşamada bu etkilerin derecesini ölçmek erken ve zordur.

Çin Etkisi

Küresel büyüme tahminlerinin 2003’te yine Çin’de ortaya çıkan SARS virüsünün etkilerine oranla daha negatif bir şekilde sonuçlanması öngörülmektedir. Özellikle seyahat yasakları ve Hubei gibi büyük bir tedarik merkezinin karantina altına alınması ile Çin’in ABD ticaret anlaşmasında verdiği satın alma taahhütlerini yerine getirememe ihtimalinin var olması, dünya ticaretinde yeni belirsizliklerin ortaya çıkmasına zemin hazırlamaktadır.  Çin’in büyüme hızındaki olası yavaşlamanın muhtemel etkilerinin gösterildiği Financial Times’ın araştırmasına göre, bu durumdan GSYİH bazında avantajlı çıkabilecek tek ülke Türkiye olarak gözükmektedir.

Küresel markaların pek çoğu Çin’deki faaliyetlerini kısmen ya da tamamen askıya almış ve Asya piyasalarında daralmaya gitmektedir. Bu durum Türkiye için; Yeni doğrudan yatırım fırsatlarının ortaya çıkmasına, Çin’in üretiminde gerçekleşen daralma sebebiyle petrol talebinin azalmasına ve buna bağlı olarak petrol/doğalgaz fiyatlarında düşüşlerin meydana gelmesine ve dolayısı ile Türk imalatçısının üretim maliyetlerinin düşmesine, Çin’in üretim kapasitesinin azalması sonucunda artan küresel talebin kısa vadede geçici, orta ve uzun vadede ise kalıcı olarak bazı sektörlerde küresel ithalatçıları Türkiye’ye çekebilecek çalışmalarda bulunulmasına neden olabilecektir. Örnek olarak; Hazır giyim ve tekstil, otomotiv, sebze, meyve,  gıda, oyuncak sektörleri ve fuarlar Türkiye ekonomisi ve plastik sektörü açısından yeni fırsatlar doğurabilir. Örneğin; Türkiye başta oyuncak olmak üzere birçok mamul de Çin’in bir alternatifi olarak üretim ve ihracat merkezi olabilir.

Türkiye’nin 2019 yılında Çin’den ithal etmiş olduğu plastik mamuller toplam plastik mamul ithalatı içinden ortalama  %25 pay almıştır. Türkiye plastik sektörünün Çin’den yapmış olduğu tüm plastik mamuller toplam ithalat içinde yüksek paya sahiptir. Çin’den yapılan ithalatın azalması, plastik mamul sektöründe yerli mamul  talebinin ve kapasite kullanımının artmasına neden olabilir.

 

Türkiye’nin Çin’den Plastik Mamul İthalatının Toplam İthalat İçindeki Payı ( 2019 )

Ürün Grubu	Çin’den Yapılan İthalatın Toplam İthalat İçindeki Payı (% )
Plastikten inşaat malzemesi	46,4
Plastikten sofra, mutfak ve diğer ev eşyası, tuvalet eşyası	45,3
Plastikten diğer eşya	44,7
Plastikten diğer levhalar, yaprak, pelikül, varak ve lamlar	39,0
Plastikten yapışkan levha, yaprak, şerit, lam vb. düz şekilde	33,6
Plastikten diğer levha, yaprak, pelikül ve lamlar	21,2
Plastikten küvet, duş, lavabo, hela küveti ve donanımları	20,6
Plastikten yer kaplamaları-duvar ve tavan kaplamaları dahil	16,9
Plastikten monofil, çubuk, profiller-enine kesiti 1 mm’yi geçen	12,4
Plastikten tüpler, borular, hortumlar; conta, dirsek, rakor vb.	12,0
Eşya taşıma ambalajı için plastik mamulleri, tıpa, kapak, kapsül	9,2
Plastik mamul toplamı	25,2

 

Diğer taraftan, Türkiye’nin 2019 yılında Çin’den ithal etmiş olduğu plastik işleme makinaları toplam ithalat içinden ortalama  %30 pay almıştır. Türkiye plastik sektörünün Çin’den yapmış olduğu tüm plastik işleme makinaları ithalatı içinde yüksek paya sahiptir. Çin’den yapılan ithalatın azalması, plastik sektöründe yerli makine yatırım talebinin ve kapasite kullanımının artmasına neden olabilir.

 

Türkiye’nin Çin’den Plastik İşleme Makinaları İthalatının Toplam İthalat İçindeki Payı ( 2019 )

Makine Tipleri	Çin Payı (%)
Enjeksiyon	57
Termoform	45
Aksam ve Parça	26
Ekstrüder	24
Pres ve Diğerleri	20
şişirme	16
Toplam	30

 

2020 yılı başında plastik mamul sektörünün  2020 yılında miktar bazında %,4 değer bazında da %2 büyüyeceği tahmin edilmiştir. Bu aşamada sektörün etkilenme derecesini tahmin etmek erken ve güçtür. Ancak plastik sektöründe %1’lik küçülme üretimde 300- 350 milyon dolarlık kayba neden olmaktadır. Bir örnek olarak sektör büyümesinde ve dış ticaretinde %5 gerileme senaryosuna göre yapılan tahminler; sektörde 2010 yılında 500 bin ton ve 1,7 milyar dolarlık üretim, 250 milyon dolarlık doğrudan ihracat ve 750 milyon dolarlık dolaylı ihracat kaybının olabileceğini göstermektedir.

Petrol Fiyatlarındaki Düşüşün Etkisi

Petrol arzındaki bozulma nedeniyle ham petrol fiyatlarının 60 dolardan 30 doların altına inmesi ve bunun plastik hammadde fiyatlarında gerileme etkisi, hammadde temininde % 85 ithalat bağımlısı olan plastik sektöründe maliyetlerin azalması için önemli bir fırsat olabilir. Diğer taraftan enerji maliyetleri de gerileyeceğinden sektörün rekabet olanakları artacaktır.

Enerji ihtiyacının yüzde 70’ten fazlasını ithal ederek karşılayan Türkiye için, “düşük petrol fiyatı” istenen en iyi senaryo olarak görülmektedir. Koronovirüs etkisi ile düşen petrol fiyatları, petrol ithalatçısı Türkiye’nin reel milli gelirinin yükselmesine neden olacaktır. Türkiye’nin petrol harcamaları gerileyecek ve dolayısıyla diğer harcamalara ayrılan milli gelir payı da artış gösterecektir. Düşük petrol fiyatları, girdi ve temel mal fiyatlarını, dolayısıyla maliyetleri azaltacaktır. Sonuçta toptan ve tüketici mal fiyatları enflasyonu azalacaktır. Yüksek petrol fiyatlarının enflasyonu artıran etkisi özellikle yapısal sorunları bulunan ve bütçe açıklarının borçlanma ile kapatıldığı Türkiye gibi ülkelerde daha fazla hissedilecektir. OECD tarafından yapılan değerlendirmelerde Türkiye yüksek petrol fiyatlarından en fazla etkilenen ülkeler arasında gösterilmektedir. Türkiye 2019 yılında 31 milyon ton ham petrol ithal etmiş ve bu ithalata 41,1 milyar dolar döviz ödemiştir. Ham petrol ithalatının toplam ithalat içindeki payı %20 olarak geçekleşmiştir.  Petrol fiyatlarındaki düşme, net ithalatçı olan ülkemizin enerji faturasını düşürüp petrole ödenen döviz miktarını azaltacağından cari açığın azaltılmasına olumlu katkıda bulunacaktır. Petroldeki 1 dolarlık düşüşün, cari dengeye 400 milyon dolar olumlu katkı yapacağı ve cari açıktaki azalmanın 4 milyar dolar civarında olacağı tahmin edilmektedir.

Sektörde çok sayıda firmanın çok değişik mamuller üretmesi nedeniyle sınai maliyetlerin firma veya mamuller bazında rakamsal olarak ifadesi mümkün değildir. Ancak 9 ncu Kalkınma Planı Plastik Ürünleri Sanayi Özel İhtisas Komisyon Raporu bilgilerine göre plastik sektöründe toplam sınai maliyetin ortalama % 70’ini hammadde, %5’ini yardımcı madde, 15’ini de işçilik %4’ünü enerji ve %6’sını da diğer kalemler oluşturmaktadır.

Sektörün hammadde de %85 oranında dışa bağımlılığı ve hammaddenin toplam maliyet içinde %70 gibi önemli bir pay alması, maliyetlerin petrol fiyatlarına ve döviz kurlarına karşı çok hassas olduğunu göstermektedir. Enerji maliyetlerinin rakip ülkelere kıyasla pahalı olması, toplam sınai maliyetin artmasına neden olurken, sektörün rekabetçi üretim olanaklarını olumsuz yönde etkilemektedir. Petrol fiyatlarındaki gerileme, plastik sektöründe ithal hammaddeye ödenen döviz miktarının azalmasına, enerji ve lojistik maliyetlerinin gerilemesine neden olacaktır.

Sektör 2019 yılında 7 milyon ton plastik hammaddesini 9,1 milyar dolar döviz ödeyerek ithal etmiştir. Söz konusu yıl içinde 1,3 $/Kg fiyatla ithal edilen plastik hammaddeden 2,5 $/Kg fiyatla mamul üretilerek Kg başına 1,2 $ katma değer yaratılarak ihraç edilmiştir. Petrol fiyatlarındaki gerileme plastik hammadde birim ithal fiyatının gerilemesine ve Kg başına yaratılan katma değerin artmasına neden olacaktır. 2019 yılı gerçekleşmeleri baz alınarak, petrol fiyatlarındaki düşüşün plastik hammadde birim ithal fiyatını %10 düşüreceği varsayımı ile ithal fiyatın 1,17 $/Kg ma düşüreceği ve kg başına yaratılan katma değerin 1,33 $/Kg a çıkacağı tahmin edilmektedir. Plastik hammadde sadece petrolden değil doğal gazdan da üretilmektedir. Petrol fiyatlarındaki gerilemenin doğalgaz fiyatlarında da gerilemeye neden olabileceği düşünülerek ithal fiyatlarında daha fazla gerilemeye neden olabilecektir.

 Hijyen Etkisi

Hijyenik ve pratik özellikleri nedeniyle fast food, cafe, çay bahçesi, hastane ve pikniklerde kullanılan tek kullanımlık plastik ürünlere talep koronavirüs nedeniyle artmıştır. Salgının önüne geçmek için artık ev ve fabrikalarda da bu ürünler kullanılmaktadır. 2020 yılında hijyen sağlamak için tek kullanımlık plastiklerde % 20 artış beklenmektedir.
Koronavirüs salgını da herkese plastiklerin, tek kullanımlık ürünlerin ve ambalajların hayatımıza neden girdiğini, sağlık ve hijyen açısından önemini, salgın hastalıkların yayılmamasındaki rolünü de hatırlatmıştır. Plastikler sağladıkları faydalar nedeniyle bu kadar geniş bir kullanım alanı bulmuştur. Bundan böyle, bilinçli tüketim ve geri dönüşüm ile çevresel sorunlar en aza indirilebilir.