Bulut ve Sis Bilişim

Bulut ve Sis Bilişim (Cloud and Fog Computing)

Yazılım ve network ağları bizi kendi kurallarına çekiyor. İş süreçlerinin yönetiminde IT teknolojilerini etkin kullanmadan sonuç üretilebilmesi neredeyse imkânsız bir hale geliyor. Ürün geliştirmek için CAD gibi kompleks yazılımlara (applications), üretimi yönetmek için ERP, müşteri ilişkileri için CRM gibi sistemlere (platforms), gerek iç gerek dış dünya ile iletişim kurabilmek için de network ekipmanlarına (infrastructure: server, gateway, vs.,) ihtiyaç duyuyor ve hiç de azımsamayacak oranda maliyetlere katlanıyoruz. Lisans maliyetleri, donanım maliyetleri, yönetim maliyetleri.

Bulut Bilişim, bize gerekli olan bu üç bileşeni, talep ettiğimiz anda, her daim kullanıma hazır ve kullandığımız kadar ödemek üzere kurgulanmış bir modeldir. Aynen, elektriğe ihtiyacınız olduğunda, cihazınızı prize takıp – enerji ihtiyacınız giderdiğiniz gibi bulut bilişimde de ihtiyacımız olan uygulama, platform ve donanıma sanal olarak ulaşabilmekteyiz. Elektriğin nasıl üretildiği/dağıtıldığı hakkında bilgi sahibi olmamız gerekmediği gibi bulut bilişimde de işin arka planında ne olduğunu bilmek zorunda değiliz. İhtiyacımız olan depolama alanı, iş süreçlerini yönetmek için gereken donanım/yazılım ve platformlara artık bulut üzerinden ulaşabiliyoruz.

IoT ağlarında da benzer durum söz konusudur. IoT cihazlar büyük miktarda sensör verisi üretirler. Bu verileri depolamak, analiz etmek ve buradan anlamlı sonuçlar çıkarmak için bilişim kaynaklarına ihtiyaç vardır. Bu ihtiyaca en uygun çözümlerin bulut ortamında olmasına rağmen, aşağıda tanımladığımız bazı durumlarda bulut üzerinden çözüm sağlanması ihtiyacı karşılamaya yeterli gelememektedir.

• Mobilite: Mobil IoT cihazlarının konumlarının değişmesi ve buna bağlı olarak bağlı oldukları ağ koşullarının da değişken olması bulut üzerindeki veri merkezi ile güvenilir iletişim kurmayı zorlaştırabilir.
• Gecikme (Latency) ve Güvenirlik: Bulutla iletişim kurmak ve yanıtların geri alınması zaman alır. Bulutla iletişime geçen cihaz sayısının artması bu gecikmeyi daha da artırabilir. O nedenle, gerçek zamanlı yanıtlara ihtiyaç duyan ve zamana karşı hassas uygulamalar için bulut üzerinden sürecin yönetilmesi uygun olmayabilir. Ayrıca, bazı ortamlarda kablosuz bağlantı kalitesinin iyi olmaması nedeniyle iletişim kayıpları olabilir.
• Güç kısıtlamaları: Bulut üzerinden iletişime geçilmesi daha fazla güç, enerji gerektirir. Bu durum pil ile çalışan IoT cihazlarının pil ömrünün daha erken azalmasına neden olur.

Bu sorunların etkisinin en aza indirgenebilmesi için bazı depolama ve analiz işlemlerinin IoT cihazı üzerinde ya da ona en yakın olan yerlerde (Gateway) yapılabilmesi üzerine çözümler geliştirilmektedir. Bilişim kaynaklarına her zaman bulut üzerinden değil de gereken durumlarda ağın IoT cihaza en yakın kenarından (Edge) sağlanabilmesi konsepti Fog (Sis) ya da Edge (Kenar) bilişim olarak adlandırılır. Fog, yere yakın bir bulut olarak görülebilir. Veriler, pahalı iletişim ortamları yoluyla buluta gönderilmeden önce ağın kenarında depolanabilir, işlenebilir, filtrelenebilir ve analiz edilebilir. Sis ve bulut paradigmaları birlikte kullanılırlar. Her ikisi de IoT uygulamalarının optimum performansı için gereklidir.