M. Göker Sarp
Akıllı Fabrika Olma Yolunda İlk Adımlar: MES ve ERP Sistemlerinin Birlikteliği
Günümüzün rekabetçi koşullarında üretim yapmak giderek daha da zorlaşıyor ve karmaşıklaşıyor.
MES₁ ve ERP sistemlerinin her ikisi de gittikçe karmaşıklaşan bu üretim süreçleri için kritik öneme sahip konumda. Bu nedenle son zamanlarda ERP (Kurumsal Kaynak Planlama) ile MES (Üretim Yürütme Sistemleri) arasındaki entegrasyon₂ da oldukça değerli hale geldi.
Ancak bu iki sistemi kullanmaya aday şirketler hangi süreçlerin MES sisteminde, hangi süreçlerin ERP sisteminde yürütülmesi gerektiğine karar verirken zorluk yaşıyorlar.
Örneğin; üretim zekâsını yönetmek için daha fazla kontrol ve görünürlüğe ihtiyaç varsa, MES sistemlerini kullanılması yerinde bir tercih olacaktır.
MESA₃ (Manufacturing Enterprise Solutions Association), bu tarz karmaşıklıkları ele almak ve MES ’in üretim yönetimi işlevlerini ve gerçek zamanlı (Real Time Integration) olarak diğer işletme sistemleri ile entegrasyon modellerini ortaya koymak amacıyla kuruldu.
Yıllar geçtikçe, oluşturulan standartlar ve modeller MES 'in kapsamını genişletti ve üretim kaynaklarının yönetimi, üretim verilerinin toplanması, fabrika ekipmanlarının arıza ve bakımlarının yönetimi, malzeme, ürün ve proses kalite kontrolleri ile OEE₄ (Genel Ekipman Verimliliği) zamanla MES ’in kapsam ve fonksiyonları arasına dahil oldu.
Ek olarak otomasyon içeren endüstrilerde MES sistemleri, bir ERP sistemi ile makinelerin otomasyonunu kontrol eden bir SCADA (Merkezi Denetleme Kontrol ve Veri Toplama) veya süreç kontrol sistemleri arasında bir yönetim köprüsü de sağlamaktadır.
MES sistemleri, üretim süreçlerine 360 derece görünürlük sağlayan ve karmaşık üretim süreçlerini yöneten bütünsel bir çözüm olsa da, her sektör ve üretim modeli için %100 doğru olmayabilir. Böyle durumlarda MES sistemleri dikey çözümler ile eşleştirilerek ERP sistemleri ile entegre edilmelidir.
Özetle, MES sistemleri, üretim süreçlerini gerçek zamanlı olarak izler, üretim verilerini toplar ve anlık olarak güncellenebilmesini sağlar. Bir ERP sistemi, MES olmadan, üretim süreçlerini daha yüzeysel bir şekilde izleyebilir.
MES ve ERP sistemleri arasında bir tercih yapmak zorunda değilsiniz. Aslında, akıllı şirket olmanın yolu MES ile ERP sitemlerini entegre bir şekilde birlikte kullanmaktan geçiyor.
₁ MES (Üretim Yürütme Sistemi) terimi, AMR Research tarafından 90 'lı yılların başında ortaya atılmıştır.
₂ Üretim operasyonları yönetimi ve üretim sistemleri ile işletme sistemlerinin entegrasyonuna rehberlik etmesi için IAS (International Society of Automation) - Uluslararası Otomasyon Derneği tarafından uluslararası bir standart olan ISA-95 standardı oluşturulmuştur.
₃ MESA 1992 'de MES ’i tanıtmak ve yaygınlaştırmak için kuruldu. MESA 'nın amacı, bilgi teknolojisi ve en iyi yönetim uygulamalarının uygulanması yoluyla üretim operasyonlarını iyileştirmelerine yardımcı olmaktır.
₄ OEE (Overall Equipment Effectiveness), Türkçe karşılığı Toplam Ekipman Etkinliği / Verimliliğidir. OEE için baz alınan 3 unsur; kullanılabilirlik, performans ve kalitedir. Yüksek bir OEE ’ye sahip olmak, yüksek verimliliğe sahip ideal bir fabrikanın işaretidir. Düşük bir OEE ise kullanılmayan kaynakların işaretidir; fabrika içinde “gizli bir fabrika” daha olduğu anlamına gelmektedir.