Barbaros Demirci
2021 Plastik Mamul Sektörü İçin Rekorlar Yılı Oldu
2021 yılında, pandeminin etkisi küresel ticarette ve küresel petrokimya piyasalarına arz/talep dengesizliği damgasını vurmuştur. Plastik hammadde talebindeki güçlü toparlanmaya rağmen uzun tesis duruş süreleri ve üretim sorunları ile kronikleşen bir tedarik sıkışıklığı görülmüştür. Navlun krizi tüm bu sorunların daha da büyümesin neden olmuştur. Tüm bu faktörler plastik hammadde pazarlarında büyük sorunları ortaya çıkarmıştır. Daha sonra, büyük dalgalanmalarla birlikte tüm zamanların en yüksek fiyatlarına tanık olunmuştur. Tıbbi cihazlar ve gıda uygulamaları için ambalaj talebi yükselirken, inşaat, otomotiv ve mobilya endüstrileri durumdan olumsuz etkilenmektedir. 2021 yılında tesis durdurmaları ve plansız üretim kapatmaları için mücbir sebep beyanları birikmiş, birincil ürünlerin ve hammaddelerin arzı azalmış, tahsisatlar yaygınlaşmış, tedarik zincirleri bozulmuş ve polimer fiyatları yükselmiştir. Henüz ilerisi için herhangi bir olumlu gelişme görülmemektedir. Plastik hammadde fiyatları yükselmektedir.
2021 yılında %70,9 olan plastik sektörü ortalama kapasite kullanımı 2021 yılında %75,4’e çıkmış ve 4,5 puan artış göstermiştir. Kapasite kullanım oranlarındaki artış sonucu, plastik mamul üretimi 2021 yılında 2020 yılına kıyasla miktar bazında %4 değer bazında da %13 artış göstererek 10,3 milyon ton ve 40,3 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Üretim, 2021 yılında miktar ve değer bazında tarihinin rekor düzeyine erişmiştir.
2021 yılında plastik işleme makinaları iç pazar satışlarının (sektörün makine ve teçhizat yatırımı) maksimum düzeye çıkarak tarihinin rekor düzeyine eriştiği görülmektedir. Nitekim, 2017-2021 yılları arasında yılda ortalama %5,9 artış gösteren plastik sektörünün makine yatırımları 2021 yılında 2020 yılına kıyasla %15 artarak 1 milyar 66 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
Plastik mamul ithalatı, 2021 yılında 2020 yılına kıyasla, miktar bazında %13 değer bazında %19 artmış ve 660 bin ton ve 3 milyar 373 milyon dolara çıkmıştır. Plastik mamul ithalatı 2021 yılında miktar ve değer bazında tarihi rekora ulaşmıştır. Bu dönemde Almanya’nın toplam plastik mamul ithalatımızdan miktar bazında %16 ve değer bazında da %20 pay alarak en çok plastik mamul ithalatı yapılan ülke konumuna geldiği, Çin’in ise miktar bazında %20 değer bazında da %17 pay alarak ikinci büyük ithalat pazarını oluşturduğu görülmektedir. Almanya ve Çin’in dışında İtalya, Güney Kore ve Fransa’nın toplam plastik mamullerde en büyük ithalat yaptığımız ülkeler konumunu koruduğu görülmektedir.
Plastik mamul ihracatı, 2021 yılında 2020 yılına kıyasla miktar bazında %11 ve değer bazında %30 artış göstererek 2 milyon 639 bin ton ve 7 milyar 141 milyon dolar olarak gerçekleşmiş ve tarihinin rekor düzeyine erişmiştir. Bu dönemde Irak, Almanya, İngiltere, İsrail ve İtalya plastik mamullerde en büyük ihraç pazarlarımızı oluşturmuştur.
Türkiye plastik mamul dış ticaretinde daima fazla vermektedir. Plastik mamul sektöründe 2021 yılında 1 milyon 979 bin ton ve 3 milyar 768 milyon dolar dış ticaret fazlası verilmiştir.
Plastik mamul iç pazar talebi, 2021 yılında 2020 yılına kıyasla miktar bazında %2 değer bazında da %11 artarak 8,3 milyon ton ve 36,6 milyar dolar olarak gerçekleşmiş ve miktar ve değer bazında tarihi zirvesine çıkmıştır. 2021 yılının ilk yarısında gerçekleşen 8,3 milyon tonluk plastik mamul iç tüketimin yaklaşık 4,1 milyon tonu otomotiv, ambalaj, inşaat ve elektronik gibi ihracatçı sektörler kanalı ile yarı mamul ve mamul şeklinde dolaylı olarak ihraç edilmiştir. Kalan 4,2 milyon tonluk kısım ise doğrudan tüketici tarafından tüketilmiştir.
Plastik mamul sektöründe miktar bazında, 2021 yılında ihracatın üretim içindeki payı %26’ya çıkarken ithalatın yurtiçi tüketim içindeki payı da %8’e yükselmiştir.
Plastik Mamul Sektöründe Arz ve Talep Gelişimi
|
1000 Ton |
Milyon $ |
||||
|
2020 |
2021 |
Değişim |
2020 |
2021 |
Değişim |
2021/2020 |
2021/2020 |
|||||
Üretim |
9.963 |
10.319 |
4 |
35.657 |
40.332 |
13 |
İthalat |
584 |
660 |
13 |
2.840 |
3.373 |
19 |
İhracat |
2.384 |
2.639 |
11 |
5.483 |
7.141 |
30 |
Yurtiçi Tüketim |
8.163 |
8.339 |
2 |
33.014 |
36.564 |
11 |
Dış Ticaret Açığı / Fazlası |
1.800 |
1.979 |
10 |
2.643 |
3.768 |
43 |
Sıkılaşan para politikaları enflasyonla mücadelede öne çıksa da küresel ekonomik toparlanmanın 2022 yılı boyunca devam etmesi beklenmektedir. Enflasyon baskıları, Fed’ in potansiyel faiz artırımları ve jeopolitik endişeler küresel GSMH artışını engelleyecek önemli beklentilerdendir. Enflasyon tehdidi ve faiz oranlarına etkisi ile Fed ’in enflasyonla mücadele kapsamında önümüzdeki yıl muhtemelen uygulayacağı üç faiz artışı ve hükümetin pandemi dönemi teşviklerini azaltma planları uzun vadede ABD ekonomisi ve gelişmekte olan ekonomileri de yavaşlama riskine sokmaktadır. Yükselen faiz oranlarının doları yükselteceği ve gelişmekte olan piyasalarda sermaye çıkışlarına ve döviz dalgalanmalarına neden olacağı tahmin edilmektedir.
Teslimat yoğunluğu yılın sonuna doğru kısmen rahatlasa da navlun ücretleri hala yükse seviyelerdedir. Küresel enflasyon ve tedarik yavaşlamaları, süregelen ticaret sorunları ve bunların sanayi ile ulaşım yakıt gereksinimleri üzerindeki etkileri enerji tahminleri üzerinde baskı kurmaktadır. Ekonomik konjonktürde görülen olumsuz gelişmeler ve hızlı oynaklık nedeniyle uzun dönemli tahmin yapılması güç olmakla birlikte plastik sektörünün 2022 yılında %4-5 oranında büyüme olasılığı yüksektir.